• Prethodna
• 1 of 12
• Sledeća

            Razvoj ruralnog turizma baziran je najčešće na tražnji domaćeg turiste iz urbanih područja i oslanja se na nezagađenu prirodu i bogato kulturno - istorijsko nasleđe. Da bi se turista privukao, potreban je neki motiv, stimulans, a tu ulogu su, poslednjih dvadeset godina u našoj zemlji, preuzele manifestacije. Njihova organizacija, od ideje do realizacije, je proces ni malo lak, koji zahteva i talenat i organizacione sposobnosti, znanje, istrajnost i pre svega realnu polaznu osnovu koja će zainteresovati turiste da dođu, i to ne samo jednom.

            Najuspešnijim su se pokazale one manifestacije, koje se oslanjaju na tradiciju, koje prezentuju zapostavljene i zaboravljene narodne običaje, ukazuju na neophodnost zaštite i očuvanja kulturnih i prirodnih vrednosti sela. Takođe, turizam specijalnih interesa (lov, ribolov, jahanje, biciklizam, planinarenje, pešačenje, speleologija, sakupljanje lekovitog bilja, gljivarenje) nekim sredinama je doneo svojevrsan preporod.
            O dobrobitima za selo od turizma mnogo je rečeno: i u pogledu zaustavljanja daljeg propadanja, odlazaka mladih, uključivanja stanovništva u aktivnosti, proizvodnja zdrave hrane, pružanje usluge smeštaja, plasiranja prozvoda sa kućnog praga...
            Priča o Stragarima
            Priča o Stragarima, varošici 30-tak kilometara udaljenoj od Kragujevca, na padinama planine Rudnik, u slivnom području pritoka reka Jasenice, Lepenice i Gruže, je priča o manifestaciji „Šumadijski dani šljive“, koja se organizuje pod pokroviteljstvom Grada Kragujevca i u organizaciji Turističke organizacije Kragujevca i Doma omladine, sa ciljem da probudi stavnovnike ovog rodonosnog, bogatog kraja i udahne mu novi život. Manifestacija okuplja poljoprivrednike, zanatlije, vredne ljude sa ovog prostora. Izbor najlepšeg suvenira sa motivom šljive, gulašijadu, fijakerijada, bogat kulturno-umetnički program, zabava čine ovaj događaj privlačnim za turiste. Najveći broj izlagača su proizvođači šljiva i proizvoda od šljiva, tradicionalne hrane, zanatskih proizvoda i rukotvorina.
            Zašto su čelni ljudi 2009. godine od 56 naseljenih mesta koja okružuju Kragujevac Stragare odabrali za domaćina manifestacije posvećene šljivi?
            Odgovor može biti kratak, da je ovo mesto izuzetnog položaja i duge istorije, rodno mesto Tanska Rajića, Karađorđevog barjaktara, inih velikih potencijala, čiji je razvoj, na trenutak zaustavljen.
            Odgovor može biti i duži, i objasniti položaj mesta koje bi moglo biti značajan centar poljoprivredne proizvodnje, za čega ispunjava sve uslove. Na prostoru varošice intenzivno se živi od najranijih vremena ljudske civilizacije, o čemu svedoči arheološko nalazište iz neolita. Intenzivno se živelo i u vreme srednjovekovne srpske države, koja je ovde imala značajno uporište, a u doba ustanka, teritorija centralne Šumadije bila je središte borbe protiv Osmanlija. Nasleđe iz srenjovekovnog perioda je utvrđenje, grad Srebrnica (Kulina) iz XV veka, iz vremena najintenzivnijeg života ove oblasti, u kojoj je povremeno boravio despot Đurađ Branković. Grad Srebrnica zaštićen je 1969. godine, a kao kulturno dobro od velikog značaja 1983. Interesovanju tursta za srednjovekovne sakralne objekte, manastire Voljavča, Blagoveštenje (oba pod zaštitom od 1949. godine i kategorizovana kao kulturno dobro od velikog značaja trideset godina kasnije) i Petkovica (pod zaštitom od 1956., kategorizovana kao zaštićeno kulturno dobro od velikog značaja 1983.) svedoče o razvijenom kulturnom i duhovnom životu Stragara. Manastir Voljavča ima bogatu istorijsku ulogu s obzirom da je u njemu održano prvo zasedanje Praviteljstvujuščeg sovjeta serbskog 1805. godine na čelu sa protom Matejom Nenadovićem, i u njemu danas postoji spomen - soba posvećena tom događaju.
            Godine 1806. u Stragarima je osnovana Barutana, što je bio značajan momenat za njegov razvoj. Radila je do 1813. kada je padom Karađorđeve Srbije naselje teško postradalo. Za vreme knjaza Miloša, 1822. naselje je obnovljeno, prošireno i brojalo je 56 kuća. Godine 1837. značajno je obnavljanje i proširenje Barutane, koja je u to vreme bila najveći proizvođač topovske i puščane municije u Srbiji. Nova Barutana sa novim građevinama izgledala je kao mali industrijski grad. Godine 1893. rad Barutane je obustavljen.
            Godine 1846. naselje je imalo 69 kuća i 155 stanovnika, a1866. blizu današnjem - 771.
U Drugom svetskom ratu spaljeno je 169 kuća, a posleratni period obeležio je razvoj industrije koji je pozitivno uticao na trgovnisko-prometni sektor. Pored izgradnje rudarsko industrijskih objekata, izgrađena je i pošta, zadružni dom, bioskop i dr. Od 1946-65 Stragari imaju status opštine. Godine 1952. uvedeno je električno osvetljenje, a 1956. osnovano Lovačko  društvo „Srebrnac“, pet godina kasnije otvorena je i apoteka. ZZ „Stragari“ osnovana je po oslobođenju kao nabavno-prodajna zadruga sa 14 članova, da bi 1964. obuhvatala 1.200 domaćinstava na području sela: Stragari, Ramaća, Masloševo, Vlakča, Ugljarevac, Kotraža i Ljubičevac. Godine 1965. u Stragarima se otvara ogranak Narodne biblioteke „Vuk Karadžić“ iz Kragujevca. Godine 1971. u Stragarima živi 1.739 stanovnika, od kada se broj smanjuje. Stragari imaju košarkaški klub, društvo pčelara, osnovnu školu, a 2008. osnovana je i Etno kuća „Lazić“ sa Ateljeom umetničke radionice.
            Stragari primer dobre prakse
            Stragari imaju odlične uslove za razvoj poljoprivrede. Najviši delovi mesta su šumsko-pašnjačka oblast, srednji pogodni za voćarsku i vinogradarsku proizvodnju, a najniži za ratarstvo i povrtarstvo. Ipak, ovo je pretežno voćarski kraj sa dugom tradicijom gajenja voća, posebno šljiva. U Srbiji, površina poljoprivrednog zemljišta pod voćem iznosi 182.923ha tj, 5,26%. Od ukupnih površina voćnjaka najveći deo je u rejonu Šumadije i Zapadne Srbije - 100.003ha. Stragari sa svojom okolinom, koju čine: Koletina, Kotraža, Vlakča, Masloševo i Ramaća pod voćnjacima ima 117, 96 ha. Nekada su se gajile uglavnom rakijske sorte crvenjača i madžarka, danas Stenlej i čačanske sorte šljiva.
            Seoske sredine koje obiluju značajnim prirodnim i kulturnim razvojnim resursima značajno zaostaju u odnosu na urbana područja. migracije selo-grad su sve izraženije, selo napuštaju mladi, koji ne vide svoju perspektivu, u kojem ostaju uglavnom poljoprivrednici i ljudi onih zanimanja vezanih za ovu privredu granu. Skroman kvalitet života, nedovoljna ulaganja u infrastrukturu, putnu i komunalnu, skoro nepostojeće kulturne i zabavne aktivnosti uticala su na problem nestanka sela.
            Vizija razvoja lokalne sredine putem manifestacija i seoskog turizma javlja se kao potencijalni pokretač ruralnog razvoja koji može da promeni socio-ekomomsku sliku jednog ruralnog područja u smislu podsticanja razvoja poljoprivrede i plasiranje poljoprivrednih proizvoda, proizvoda domaće radinosti i starih i umetničkih zanata, kreiranjem novih radnih mesta, stvaranjem novih poslovnih prilika i novih šansi za mlade. Ruralni  turizam teži održivom razvoju, očuvanju životne, prirodne sredine, kulture, tradicije i običaja. Razvoj ruralnog turizma može doneti veće šanse za izradnju saobraćajnica i svake druge povezanosti sa gradom.
Stragari su od pre tri godine primer dobre prakse pozitivnog uticaja na razvoj mesta i zadovoljstvo meštana. Nisu to promene koje se beleže velikim brojkama, ali napretka ima. „Ulica šumadijske šljive“ je sve duža i raznovrsnija, a na štandovima je sve više finalnog proizvoda umesto zrelih plodova. Sve je više ljudi uključeno u pripremu i samu manifestaciju, kojima je stalo da dođe što više posetilaca i da njihovo selo oživi.

Više fotografija na: https://www.facebook.com/topserbia