Tokom ovogodišnje manifestacije „Šumadijski dani šljive“ u MZ Stragari, 30. i 31. jula, organiziovana su već tradicionalna stručna predavanja čiji je fokus bio na proizvodnji, gajenju i prodaji šljiva. Vrlo zapaženu prezentaciju o stanju voćarstva u Srbiji i regionu održala je dipl. ing. poljoprivrede za voćarstvo i vinogradarstvo Ankica Uskoković, iz „Centra za strna žita i razvoj sela“ d.o.o. Kragujevac, sa temom „Mesto šljive na lokalitetu Stragari i ekološki uslovi gajenja sa ekonomskim aspektom“.
U ovoj prezentaciji govorila je uopšteno o voćarstvu, potom o agraru u Kragujevcu, u Stragarima i okolini, predstavila površine pod voćem, najveće voćare ovog kraja i prosečne prinose koje ostvaruju, namena njihovih proizvoda i kapaciteti sa kojima raspolažu. Takođe, bilo je reči o rentabilnosti gajenja šljive, o nacionalnim i lokalnim merama podrške poljoprivrednicima, pre svega voćarima.
Prema rezultatima sa Popisa poljoprivrede u Srbiji završenim prošle godine, u našoj zemlji ima ukupno 508.325 registrovanih gazdinstava, od čega preko 99% individualnih porodičnih poljoprivrednih gazdinstava. Prosečno poljoprivredno gazdinstvo obrađuje 6.4ha zemlje, prosečna starost nosioca gazdinstva iznosi 60 godina, dok je svaki 11-ti nosilac gazdinstva mlađi od 40 godina. Površine pod voćem u Srbiji iznose 200.000ha, odnosno 5-6% ukupne poljoprivredne površine, od čega je pod šljivom 74.400 ha, odnosno 38% ukupne površine pod voćem, što govori o šljivi kao dominantnoj voćnoj vrsti, koju prate jabuka, višnja i malina. Najraširenija sorta šljive je Stenlej, zatim čačanske selekcije, počevši od Čačanske rane, Čačanske lepotice, Čačanske rodne, a gaje se italijanske sorte Grose Felicija (Empres), i sporadično neke stone sorte poput Viktorije i dr.
O iskorišćenju potencijala, na prvom mestu prirodnih, ovog kraja za proizvodnju šljive, Ankica Uskoković kaže:
- Na lokalitetu Staragari, Masloševo, Kotraža i okolnih mesta, šljiva se gaji profesionalno. To su intenzivni zasadi guste sadnje, uglavnom pod sistemom za navodnjavanje, sa ostvarenim prinosima od 30 t/ha i više (ove godine jedan poljoprivrednik iz tog kraja ostvario je rokordnih 50 t/ha). Šljiva, krupnih plodova, vrhunskog kvaliteta, prve klase uglavnom se izvozi u EU. Zreliji plodovi idu u preradu, kao poluproizvod ili destilat, manje količine u rakiju za sopstvene potrebe.
Posebno ističe projekat „Destilati za destilerije“ grada Kragujevca, sa ciljem da se šljiva (u velikim količinama) ne prodaje u svežem stanju, već da se preradi u poluproizvod, odnosno destilat, i kao takva, prodaje registrovanim destilerijama. Ovaj projekat je izazvao veliko interesovanje kod voćara, jer šljiva koja je oštećena, ili nije otišla u izvoz, odlazi u proizvodnju destilata, što je veći benefit nego prodaje u svežem stanju.
- U ovom voćarskom kraju na padinama Rudnika, veliki broj ljudi se bavi voćarstvom, proizvodnjom velikih količina šljive i rakije, i to na visoko profesionalnom nivou, a Grad Kragujevac raznim podsticajnim merama svake godine subvencioniše razvoj poljoprivrede. Ove, 2024. godine od 10 podsticajnih mera Gradske uprave usmerenih za razvoj poljoprivrede, čak pet javnih poziva se odnosio na voćare: mere podrške za nabavku traktora, priključnih mašina, sistema za navodnjavanje, sadnica za podizanje voćnjaka i mere podrške za osiguranje zasada. Svi su ti javni pozivi dobro iskoriščeni. Voćari su korektno obavešteni o ovim merama i redovno konkurišu - objasnila je gospođa Ukoković i dodala da pored primarnih proizvođača voća koji se bave proizvodnjom sirovine, pojavljuju se mlađi voćari više orijentisani ka preradi.
Nekoliko destilerija iz ovog kraja, koje vode mladi ljudi, svoju budućnost vide u preradi šljive, u proizvodnji rakija vrhuskog kvaliteta. Jer, ukoliko šljiva ne može da se plasira na jedan način treba odabrati neki od načina prerade.
„Šumadijski dani šljive“, po rečima Ankice Uskoković je tradicionalna manifestacija koja se dešava u Stragarima, promoviše voćarski potencijal ovog kraja i izuzetno je bitna za ovdašnje domaćine, jer osim reklame onoga što proizvode, ovo je dobra prilika da se voćari iz ovog kraja vide, porazgovaraju, razmene neka iskustva, i na radionicama organizovanihm u okviru manifestacije saznaju nešto novo.